Dân gian đã có câu “danh chính ngôn thuận” trong thuật phong thủy để cân nhắc trong việc lựa chọn cây khi trang trí nhà. Những cái tên của cây được giải thích tương úng với hình dáng, xuất xứ và đặc tính trong sự sắp xếp theo hệ thống cây giúp gia chủ dễ dàng cảm nhận và lựa chọn tùy theo không gian của nhà.
Các loại cây phong thủy được xem là mang ý nghĩa cát tường đem lại sinh khí trong nhà được hệ thống trong một số bộ cây chính như sau:
Bộ tứ linh: đa – sung – sanh – si, vốn là những cây lâu năm, dáng đẹp, rễ bám bền chắc và cành lá sum suê, những cây này hay được uốn theo các thế truyền thống thể hiện tiểu vũ trụ trong đại vũ trụ bao la.
Bộ tứ quý: mai – lan – cúc – trúc tương ứng theo bốn mùa trong năm, hoặc là tùng – trúc – cúc – mai tượng trưng cho tuổi thanh xuân và khí tiết của con người, trong đó tùng và trúc có dáng vươn cao tượng trưng cho nam tử trượng phu, còn cúc – mai tươi đẹp mềm mại tiêu biểu cho nữ nhi hiền thục.
Bộ tam đa: gồm có cây sung sai quả (hoặc cây đa) ở dạng bonsai tượng trưng cho phúc. Cây lộc vừng hoặc phát tài tượng trưng cho lộc. Cây bách tuế, thiên tuế hay vạn tuế, vạn niên tùng, sống đời… tượng trưng cho thọ.
Trúc thanh mảnh nhã nhặn, sen cẩn trọng thanh tịnh Cây bụi thấp ở phía trước phù hợp với việc tạo cảnh quan nhà ở.
Ngoài ra còn một số loại cây khá được ưa chuộng bởi những tên gọi mang ý nghĩa may mắn, hướng đến nhiều mong ước của các gia chủ. Có thể kể đến cần thăng (mong muốn thăng tiến), đỗ quyên, trạng nguyên (đỗ đạt, học giỏi), kim ngân, kim quýt (tài lộc dồi dào), đào, mai, hồng (duyên tình tươi thắm), hướng dương, cúc vàng (đón ngày mới, ấm áp tự tin).
Hoa sen thanh tịnh và nhất là sen Phật Bà tượng trưng cho lòng thành kính hướng thiện.
Các loại hoa cắt cành ngoài hoa hồng, phong lan thì cát tường thì mang ý nghĩa may mắn, hanh thông mọi việc hoặc thiên điểu với ý nghĩa tượng trưng cho sự phóng khoáng, bay nhảy cũng được ưa chuộng.
Kiểu dáng cây cũng là điểm được nhiều gia chủ đặc biệt lưu ý khi lựa chọn. Vì vậy mà các nghệ nhân cây cảnh thường tạo dáng cây theo các chủ đề truyền thống như tam cương ngũ thường, tam tòng tứ đức, nhị thập tứ hiếu… trong đó các phần ngọn, thân, rễ tương đương với thiên – địa – nhân, phải hài hòa không được xem nhẹ phần nào.
Tiêu chuẩn cơ bản là nhất hình – nhì thế – tam chi – tứ diệp nhằm có được những dáng cây hài hoà, khoẻ mạnh, vừa mang ý nghĩa giáo dục thẩm mỹ truyền thống vừa tạo nên hình thế tươi đẹp cho người thưởng ngoạn và cải tạo tốt nội khí nơi ở.